عنوان                                                      صفحه

 

2-2-3- كنگرة رم (1972).. 38

2-2-4- كنفرانس ونیز (1964 ).. 39

2-2-5- بیانیة مكزیكوسیتی (2000 میلادی).. 40

2-2-6- بیانیة استكهلم (1998).. 41

2-2-7- كنگرة آمستردام (1975).. 42

2-3- تجارب بهسازی و بازسازی بافت‌های قدیم شهری در كشورهای مختلف جهان 43

2-3-1- تجارب مرمت و بازسازی بافت‌های قدیم در فرانسه   43

2-3-2- تجارب مرمت و بازسازی بافت‌های قدیم در انگلستان   46

2-3-4- تجارب مرمت و بازسازی بافت‌های قدیم در ایتالیا   50

2-3-5- تجارب مرمت و بازسازی بافت‌های قدیم در استكهلم   54

2-3-6- تجارب مرمت و بازسازی بافت‌های قدیم در چكسلواكی سابق   55

2-4- تجارب كشورهای جهان سوم (آسیا – آفریقا) 57

2-4-1- تجارب كشور مصر؛ شهر قاهره.. 57

2-4-2- تجارب كشور سوریه ؛ شهر دمشق.. 57

2-4-3- تجارب كشور لبنان ؛ شهر بیروت.. 58

2-4-4- تجارب كشور ژاپن.. 61

2-5- تجربیات بهسازی و نوسازی بافت‌های قدیم شهری در ایران 62

2-5-1- كرمان.. 62

2-5-2- شهر شوشتر.. 63

2-5-3- قزوین.. 64

2-5-4- شهركرد.. 66

جمع بندی و نتیجه گیری 69

 

عنوان                                                      صفحه

 

فصل سوم : روند تحولات سیاستها و برنامه‌های بهسازی  و نوسازی شهری در ایران 71

3-1- سیاست‌ها و برنامه‌های بهسازی و نوسازی بافت‌های شهری در ایران 72

3-1-1- سیاستها و برنامه‌های اجرایی بهسازی و نوسازی بافت‌های شهری در قبل از انقلاب اسلامی (قبل از سال 1300 خورشیدی).. 72

3-1-1-1- سیاست‌ها و برنامه‌های دورة پهلوی اول (1320-1300)   73

3-1-1-2- سیاست‌ها و برنامه‌های دورة پهلوی دوم (1357 – 1320)   74

3-1-1-2-1- برنامه اول عمرانی (1334 -1327).. 74

3-1-1-2-2- برنامه دوم عمرانی (1341-1334).. 75

3-1-1-2-3- برنامه سوم عمرانی (1346-1341).. 75

3-1-1-2-4- برنامة چهارم عمرانی (1351-1347).. 76

3-1-1-2-5- برنامة پنجم عمرانی (1356 -1352).. 76

3-1-2- سیاست‌ها و برنامه‌های بهسازی و نوسازی بافت‌های شهری در دورة پس از انقلاب اسلامی (1357).. 77

3-1-2-1- برنامة اول توسعه اقتصادی – اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران
(1366-1362).. 78

3-1-2-2- برنامه دوم توسعه اقتصادی – اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران
(77-73).. 79

3-1-2-3- برنامة سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران
(1383-1379).. 83

3-2- طرح‌های بهسازی بافت قدیم 84

 

عنوان                                                      صفحه

 

فصل چهارم : مطالعات طبیعی، اجتماعی ـ فرهنگی و اقتصادی شهر سبزوار با تاكید بر
بافت قدیم آن 88

مقدمه 89

4-1- موقع جغرافیایی، حدود و وسعت شهرستان سبزوار 90

4-2- موقع سیاسی شهرسبزوار درتقسیمات سیاسی شهرستان سبزوار 90

4-3- خلاصه‌ای بر شرایط طبیعی شهر سبزوار 95

4-3- 1- تقسیم بندی منطقه به بخش‌های طبیعی.. 95

4-3-2- زمین شناسی و خصوصیات تكتونیكی منطقه.. 96

4-3-3- منابع آب.. 98

4-3-4- خاك شناسی.. 100

4-3-5- آب و هوا و مشخصات آن.. 101

4-3-5-1- شاخص‌های اقلیمی منطقه.. 103

4-3-5-1-1- درجه حرارت.. 103

4-3-5-1-2- میزان بارندگی.. 104

4-3-5-1-3- رطوبت نسبی.. 104

4-3-5-1-4- وزش باد.. 105

4-3-5-1-5- موقعیت خورشید.. 105

4-3-5-2- نمودارهای اقلیمی.. 106

4-4- وضعیت اقلیمی سبزوار و آسایش انسان (روش اولگی) 108

4-5- تأثیر اقلیم در ساخت و بافت شهر 109

جمع بندی و نتیجه گیری 110

مقدمه 112

عنوان                                                      صفحه

 

4-6- میزان جمعیت و پراكندگی آن در شهرستان سبزوار 113

4-6-1- پیش بینی جمعیت شهر سبزوار برای سال‌های 1390 و 1395 با استفاده از مدل رشد نهایی.. 114

4-6-2- جمعیت، تراكم و  نحوه توزیع آن در شهر سبزوار   115

4-6-3- ساختار سنی و  جنسی جمعیت سبزوار.. 119

4-6-4- ویژگی مهاجرت در شهر سبزوار.. 123

4-6-5- وضعیت سواد و آموزش در شهر سبزوار.. 125

4-7- مشخصات جمعیتی بافت قدیم 127

4-7-1- سهم جمعیتی بافت قدیم از جمعیت كل شهر.. 127

4-7-2- چگونگی پراكنش جمعیت در بافت قدیم سبزوار.. 127

4-7-3- ساختار سنی و جنسی جمعیت بافت قدیم سبزوار.. 128

4-7-4- وضعیت مهاجرت در بافت قدیم.. 131

4-7-5- تحولات جمعیتی بافت قدیم.. 132

4-7-6- توزیع و تراكم جمعیت در بافت قدیم.. 133

4-7-7- تراكم خالص و ناخالص شهری در بافت قدیم.. 135

4-7-8- وضعیت سواد و آموزش در بافت قدیم.. 138

4-7-8-1- بررسی درصد باسوادی در محلات بافت قدیم.. 139

4-8- سابقه سكونت 140

جمع بندی 140

4-9- ساختار اقتصادی و كاركردهای شهر سبزوار.. 142

4-9-1- تعیین پایه اقتصادی شهر سبزوار.. 142

4-10- ویژگی‌های اقتصادی جمعیت بافت قدیم 145

 

عنوان                                                      صفحه

 

4-10-1- وضعیت اشتغال در سطح محله‌های بافت.. 145

4-10-2- جمعیت فعال و غیر فعال بافت قدیم.. 147

فصل پنجم : خلاصه‌ای بر جغرافیای شهری و شهرشناسی سبزوار 149

مقدمه 150

5-1- تاریخ مختصر سبزوار 151

5-2- وجه تسمیه 153

5-3- موقع سبزوار در سلسله مراتب شهری خراسان و كشور 154

5-4- روند رشد فیزیكی شهر سبزوار 155

5-4-1- توسعه فیزیكی و تغییرات ساخت كالبدی در دورة اول (1345 – 1300).. 156

5-4-2- توسعه فیزیكی و تغییرات ساخت كالبدی شهر در دورة دوم (1365 – 1345).. 158

5-4-3- توسعه فیزیكی و تغییرات ساخت كالبدی شهر در دورة سوم  (1375 – 1365).. 159

5-5- اثرات توسعه فیزیكی بر بافت قدیم شهر سبزوار 162

5-6- نقش عمومی شهر سبزوار 164

جمع بندی و نتیجه گیری 166

 

فصل ششم : مشخصات، ویژگی‌ها، محدودیت‌ها و امكانات فیزیكی كالبدی بافت قدیم سبزوار 168

مقدمه 169

6-1- مشخصات جغرافیایی بافت قدیم سبزوار 170

6-2- بررسی بافت قدیم، ویژگیها و مشخصات آن 175

6-2-1- تراكم و دانه بندی بافت قدیم.. 181

6-2-2- جمع بندی ویژگی‌های بافت قدیمی شهر سبزوار.. 182

6-3- آثار و بناهای باارزش تاریخی در بافت قدیم سبزوار 186

عنوان                                                      صفحه

 

6-4- كاربری‌های موجود در بافت قدیم سبزوار 193

6-5- شبكه‌های ارتباطی 201

6-5-1- راه‌های درون منطقه‌ای.. 201

6-5-2- راه‌های درون شهری.. 201

6-5-3- بررسی وضعیت خیابانهای محصور كنندة بافت قدیم به لحاظ ساختار ارتباطی و شریانی آن.. 204

6-5-4- طبقه بندی معابر بافت قدیم از نظر سلسله مراتبی بر حسب نقش و عملكرد.. 205

6-5-5- گذرهای قدیمی بافت قدیم سبزوار.. 206

6-6- مسائل و مشكلات فیزیكی ـ كالبدی بافت قدیم سبزوار 210

6-6-1-مشكلات مربوط به شبكة معابر بافت.. 210

6-6-2-كمبود عناصر خدماتی، تأسیساتی و تسهیلات شهری و زیر بنایی   212

6-6-3- فرسودگی و فشرده بودن بناهای موجود در بافت قدیمی   215

6-6-3-1- خصوصیات كالبدی مساكن بافت قدیم سبزوار.. 217

6-6-3-1-1- كیفیت ابنیه.. 217

6-6-3-1-2- عمر ساختمان.. 218

6-6-3-1-3- نوع مصالح ساختمانی.. 218

6-6-3-1-4- تعداد طبقات.. 218

6-6-3-1-5- نحوة تصرف مسكن.. 219

6-6-3-1-6- مساحت زیر بنا و تعداد اتاقهای واحدهای مسكونی موجود در بافت قدیم.. 220

6-6-4- تعارض بخشهای بافت قدیم با ساختار كلی شهر.. 220

6-6-5- تراكم و تمركز فعالیت‌ها.. 220

6-6-6- كاهش ارزشهای محله‌ای و سكونتی.. 221

یک مطلب دیگر :

عنوان                                                      صفحه

 

6-6-7- انحطاط كیفیت فرهنگی و بصری.. 221

6-7- امكانات فیزیكی ـ كالبدی بافت قدیم سبزوار 222

6-7-1- فرسودگی و وجود سطوح مخروبه در بافت.. 222

6-7-2- امكانات شبكة حمل و نقل.. 222

6-7-3- امكانات، تاسیسات و تجهیزات زیرساختی.. 223

6-8- اهداف بهسازی بافت قدیم ناشی از مسائل، مشكلات و پتانسیل‌های موجود 223

 

فصل هفتم : آزمون فرضیات و نتایج 229

7-1- بررسی فرضیه‌ها 230

7-1-1- فرضیه اول.. 230

7-1-2- فرضیه دوم.. 235

7-1-3- فرضیه سوم.. 241

7-1-4- فرضیه چهارم.. 248

1-3-5-بافت قدیم، عامل تبادل فرهنگ.. 252

2-3-5-طراحی شهری : تجلی و تبلور فرهنگی.. 253

 

فصل هشتم : ارائه راهكارها و پیشنهادات 258

ارائه راهكارها و پیشنهادات 259

منابع و مأخذ 264

منابع انگلیسی : 272

منابع الكترونیكی : 273

 

 

فهرست جداول

 

عنوان                                                      صفحه

 

جدول (4-1 ) بخش ها، مراكز و دهستانهای شهرستان سبزوار 91

جدول (4-2) : جمعیت و مشخصات آن در شهرستان سبزوار (85-1345) 113

جدول ( 4-3 ) تحولات تراكم نسبی جمعیت شهرستان سبزوار طی دهة 1385-1375 114

جدول ( 4-4 ) مشخصات نواحی شهری سبزوار بر حسب تقسیمات شش گانه سال 1373 116

جدول ( 4-5) درصد گروههای سنی عمده نسبت به كل جمعیت شهر سبزوار در سالهای
35 تا 85 119

جدول ( 4-6 ) توزیع و تركیب سنی و جنسی جمعیت سبزوار به تفكیك مرد و زن در سال 1385 121

جدول (4-7) نسبت جنسی جمعیت شهر سبزوار طی سالهای35 تا 85 122

جدول (4-8 ) حجم و جمعیت غیربومی در شهر سبزوار 123

جدول ( 4-9) جمعیت 6 ساله و بیشتر بر حسب جنس، سن، وضع سكونت به تفكیك استان و شهرستان در سال 1385 126

جدول ( 4-10  ) درصد گروههای سنی عمده در بافت قدیم شهر سبزوار در سالهای 65 و 75 129

جدول (4-11 ) مقایسه نسبت جنسی در بافت قدیم در مقایسه با كل شهر در سالهای
65 و 75 130

جدول ( 4-12 ) منشأ استانی مهاجران وارد شده به بافت قدیم سبزوار در سال 1382 131

جدول ( 4-13 ) توزیع فضایی جمعیت در بافت قدیم در سالهای 65 و 75 و 85 134

جدول (4-14) مقایسه درصد باسوادی شهر سبزوار و بافت قدیم سال 65 و 75 و 85. 138

عنوان                                                      صفحه

 

جدول (4-15) درصد باسوادی در قطعات (محلات) بافت قدیم سبزوار در سالهای 65 و 75. 139

جدول (4-16 ) تعداد و درصد شاغلین در زیربخش‌های خدمات و بازرگانی سبزوار در
سال 1375 144

جدول (4-17) تعداد و درصد شاغلین در بخش‌های صنعت و معدن و ساختمان سبزوار
در سال 1375 145

جدول (4-18) مقایسه وضعیت اشتغال در بافت قدیم سبزوار به تفكیك قطعات در
سالهای 65 و 75 146

جدول (4-19) مقایسه جمعیت فعال و نسبت فعالیت در بافت قدیم و شهر سبزوار در
سالهای 65 و 75 148

جدول (6-1) توزیع كاربری‌ها در بافت قدیم سبزوار 198

جدول(6-2) نتایج حاصل از نمونه‌گیری‌های پرسشنامة الف در خصوص مشكلات ناشی از ضعف دسترسی‌ها در بافت قدیم سبزوار 211

جدول (6-3) نتایج حاصل از نمونه‌گیری‌های پرسشنامة ج در خصوص مشكلات زیست محیطی بافت قدیم سبزوار 214

جدول ( 6-4 ) طبقه بندی بناهای مسكونی موجود در بافت قدیم سبزوار بر اساس كیفیت 217

جدول ( 6-5) تعداد طبقات واحدهای مسكونی بافت قدیم سبزوار 219

جدول(6-6) محدودیت‌ها و امكانات فیزیكی ـ كالبدی بافت قدیم سبزوار 227

جدول (7-1) نتایج حاصل از نمونه‌گیری‌های پرسشنامة الف در خصوص پیشنهادات ساكنین بافت قدیم جهت بهبود وضعیت دسترسی به خارج از بافت 232

 

 

عنوان                                                      صفحه

 

جدول(7-2) نتایج حاصل از نمونه‌گیری‌های پرسشنامة ب در خصوص مشكلات و محدودیت‌های مربوط به عناصر خدماتی در داخل بافت قدیم 237

جدول (7-3) نتایج حاصل از نمونه‌گیری‌های پرسشنامة ب در خصوص پیشنهادات ساكنین بافت قدیم جهت بهره‌مندی بهتر از عناصر خدماتی موجود 239

جدول (7-4) نتایج حاصل از نمونه‌گیری‌های پرسشنامة ج در خصوص مشكلات ناشی از كیفیت و نوع معماری واحدهای مسكونی موجود در بافت قدیم 242

جدول (7-5) نتایج حاصل از نمونه‌گیری‌های پرسشنامة ج در خصوص مهمترین دلایل نوسازی سكونت‌گاههای قدیمی موجود در بافت قدیم از دیدگاه ساكنین بافت 244

جدول(7-6) نتایج حاصل از نمونه‌گیری‌های پرسشنامة ج در خصوص مشكلات ناشی از فشردگی مساكن موجود در بافت قدیم 246

جدول(7-7) نتایج حاصل از نمونه‌گیری‌های پرسشنامه ج در خصوص پیشنهادات ساكنین بافت جهت حفظ و احیای بافت قدیم سبزوار 257

فهرست نمودارها

 

عنوان                                                      صفحه